woordkraam hardoplinken vormgevingontwerpen

30één 2kéén   halsoverkop  een moerstaaltje aangemaakt. Perslot viel er weer heel wat hardop te linken. Zoals mijn nieuwe werkgever, de Jan van Eyck Akademie (site heeft achterstallig onderhoud—maar niet lang meer) in Maastricht, 'post-akademies instituut voor research en produktie op de gebieden beeldende kunst, vormgeving en teorie', waar ik twee dagen per week op papier maar in de praktijk meer een week op drie weken met Melle Hammer de ontwerp afdeling wat centrifugale versnelling ga geven om het uit de tamelijk besloten omgeving te laten ontsnappen. Daar heeft nieuw directeur Koen Brams voorheen De Witte Raaf nadrukkelijk om verzocht en de basis voor gelegd. Dat instituut in de gaten houden dus, dames en heren ontwerpers en kunstenaars. RESEARCH staat voorop en we nemen ook buiten het normale twee-jaars curriculum voorstellen aan. Sommige werkplaatsen (druk, fotografie, hout, steen, ijzer) zijn van een pre-nieuw-mediale schoonheid, terwijl de av en computer labs van de laatste plug-ins zijn voorzien. Research, èn PRODUCTIE dus. Voor experimenten in het hyperinteractieve gebied van de maniakaal-mediale contemporaine grafische communicatie animatie.


drukkende media
Ander nieuws bevat ondermeer een exercitie voor Metropolis M's Internet nummer (half februari): ../hardoplinken/, over de zegeningen van de Age of the Weblog en hoe de vader van het web Tim B-L onze dagelijkse linkspanning als voorwaarde voor zijn geesteskind zag (in 1990): "this all works only if each person makes links as he or she browses, so writing, link creation and browsing must be totally integrated." Hoort U het ook eens van een ander. Schrijft, linkt en bladert! Inenemoeitedoor.

Veel Thalys dus Parijs-Amsterdam-Luik-Parijs in beide mogelijke richtingen. Met Airplant aka. mount.nl werk ik in het 'Amsterdamse stadje A.' aan 11 micro-sites voor één onderwijsinstituut met 6 faculteiten, een stuk of 30 opleidingen verdeeld over een stuk of 3 lokaties waarin zich een stuk of 12k studenten aan ruim 1200 onderwijs- en sturinggevenden presenteren. In plaats van deze rijke gemeenschap in één huisstijl te bevestigen, moeten de 11 pilootpublikaties de opmaat vormen voor maximaal 12000+1200 en nog wat subdomeinen van hsbrabant.nl. De vormgeving, funktionaliteit en grafische bladerbouw moeten voor het verband en de nodige herkenbaarheid zorgen: meer dan overal een logoootje te stempelen en zich in de fotografische plaatjesmakerij te beperken tot jeugdige beeldverminking.

woordkraam

tegendraads, drieduims, tafelornament, ongeluksdag, drop, wanstaltig, dankbaar

vormgeving ontwerpen woordkraam

3 december 2000   vandeverwarringvaninhoudenvorm  kan zelfs een sterke maag van streek raken. Geen wonder dat ik laatst zo misselijk werd van senior NRC/Handelsblad kunstjournalist Cornel Bierens, die desgevraagd zonder aarzelen beaamde ons tijdsgewricht als inhoudsloos te beschouwen. Inhoudsloos? Waar heeft zo'n man de blik op gericht? En hoe haalt die blik zich zoiets in het denkende deel van het hoofd? Welk deel?

Een vormeloze tijd, ja, was hij daar nu maar opgekomen... dan was hij me te snel af geweest. Als er ergens geen gebrek aan is deze dagen, dan is het wel aan inhoud. Maar vorm? Er wordt zelfs bij benadering niet genoeg vorm gevonden of ontworpen, voor alle inhoud die losgewoeld en opgeworpen wordt. Voor de levens- en andere geschiedenissen die in een razende wanhopige stroom over ons uitgestort worden. De tijd grabbelt terug en voorwaarts en hamert onophoudelijk het heden eruit. Allemaal inhoud!, inhoud!, inhoud! Oude inhoud, nieuwe inhoud, vernieuwde inhoud... in deze explosieve geschiedenissenkolder wordt ons geen vorm gegund. Waarom 'lijkt alles zo op elkaar'? Nu? Precies, omdat er niet genoeg vorm is. Geen andere vorm dan de vorm waarin alles tegenwoordig op elkaar mag lijken—in de vormenmarkt.

Is daar dan eindelijk de universele vormentaal? Natuurlijk niet. De eenvormige tijd is het resultaat van te weinig noodzaak en te veel mogelijkheid, hetgeen in weinig vorm en veel, heel veel inhoud resulteert. Eenvormigheid als houvast, als reddingsvlot, als dam opgeworpen in de razende stroom inhoud. Niet zo gek als je bedenkt dat de vormenmarkt—als elke markt—genoegen neemt met tweederangs produkten en dat de markt voor vorm altijd groter is geweest dan de markt voor inhoud. Daarom heeft de mensheid meer goede inhoud dan goede vorm voortgebracht (zowel omdat een relatieve desinteresse voor inhoud haar tegen de kankers van een vormenmarkt heeft beschermd, als dat de meeste inhoud ongebonden, vrij, vormeloos tussen de mensen in blijft hangen, niet afhankelijk van de kunsten en andere kerken)—hetgeen overigens niet heeft verhinderd dat de mooiste inhoud onvermijdelijk in de beste vorm werd voortgebracht (of tot op de dag van vandaag vormeloos bleef, onaf, onafgemaakt). Mooie inhoud was altijd precies even zeldzaam als goede vorm. Inmiddels hebben we zoveel mooie inhoud dat er geen goede vorm meer aan gegeven kan worden: de inhoud overspoelt de vorm. Wat een rijkdom! Wat een armoede!

Als mensen nu de kunst en de vormgeving verlaten, gaan ze op zoek naar (of werden ze getroffen door) dat geweldige inhoudsaanbod, buiten de volmaakt geoutilleerde en gefaciliteerde en gesocialiseerde disciplines: buiten de gespreide bedjes waarin de Bierensen van deze wereld wanhopig enige inhoud zoeken en slechts miskramen aantreffen. Wat een triomf voor de journalistiek, in een tijd met zoveel inhoud, dat geen krant of tijdschrift er meer vorm aan kan geven, laat staan er een opinie over vormt.

Alle vorm is inhoud. Inhoud is echter geen vorm—niet terstond, niet per se, niet per definitie, niet als bij toverslag—daarom beleven we een tijd barstensvol inhoud, in weinig vorm geperst. Inhoud moet vorm krijgen, of gegeven worden. We gieten de laatste tijd te veel veelheid in te veel eenheid, creëren te weinig vorm. De weg van de inhoud naar de vorm is een pijnlijk en omslachtig proces, waar kunstenaars en ontwerpers hun leven aan geven en wijden en soms in laten. Vorm is agressie jegens inhoud: vorm heeft een doel en een richting, inhoud is vrij en vrijblijvend en wordt alleen in vorm beteugeld. Over vorm kunnen we het hebben: inhoud in vorm geprezen is inhoud in vorm vermoord. Het overweldigende aanbod aan inhoud dat we vandaag beleven laat zich niet zo gemakkelijk om zeep helpen in een vorm die voor de journalistiek te vatten is. De ware arrogantie van de kunstenaar of ontwerper herkennen we in het onderwerpen van de inhoud aan de vorm. Daar is durf voor nodig. Dat is werk.

Ik had Cornel Bierens nog willen vragen een voorbeeld van inhousdsloze vorm te geven, om hem zijn onvermijdelijke beantwoording meteen te onderbreken en hem te bedanken voor de geleverde demonstratie, voor leveren van het bewijs dat ontbrak: voor inhoud aan vorm gegeven, zodra men er maar een vinger naar uitsteekt of een woord aan vuil maakt. Hoe meer Bierensen, hoe meer inhoud. Maar wat een gebrekkige vorm, die journalistiek.

vormgeving ontwerpen
De enige uitdaging aan kunstenaars en ontwerpers is nu vormgeving te ontwerpen. Voor inhouden zo divers en zo volumineus en zo frekwent en zo vitaal en zo alom aanwezig en tegenwoordig volstaan de oude disciplines bij lange niet. De keuze bestaat uit òf het accepteren en onderhouden en voeden van een vormenmarkt die als succesvolle nostalgische en conservatieve industrie zoveel mogelijk veelheid in zoveel mogelijk eenheid verpakt en verkoopt, òf de overgave aan een stortvloed aan inhoud en een voortvarende vormgeving te ontwerpen die deze inhoud bevordert, tot vorm brengt, zonder haar tot staan te brengen. Géén nieuwe katedralen, géén monumenten, géén onvrije markten... maar wat dan?

Laat dàt nu per 2001 precies mijn opdracht aan/voor de ontwerpafdeling van de Jan van Eyck Akademie zijn, en het onderwerp van een essay dat ik voor De Witte Raaf schrijf! Verwacht het hier. En meldt U aan voor een onderzoekspositie aan de Jan van Eyck: als U werk zoekt, en al die inhoud aandurft.

woordkraam

tranendal, oraal, overtreffende trap, tegenligger, tegenvoorstel, aanhoudend droog